Stralsund

Sinds de Duitse hereniging is het noordoosten van Duitsland ingrijpend veranderd. Niet alleen in economisch en sociaal opzicht, maar ook fysiek.

We rijden er sinds begin jaren negentig jaarlijks doorheen, op weg naar het schiereiland Rügen, waar de veerboot naar het Deense Oostzee-eiland Bornholm op ons wacht.
De eerste jaren was de rit door Noord-Duitsland geen pretje. Langs eindeloze, smalle, hobbelig bestrate provinciewegen voerde de route ons door armoedige stadjes aan de Oostzeekust. Bij elke zijweg stond een verkeerslicht.

We zaten vele vermoeiende uren in de auto om de 165 kilometer van Lübeck naar Stralsund af te leggen. En dan moesten we nog over de lage brug heen die het vasteland met Rügen verbond en die vaak lang open stond om schepen te laten passeren.
We zagen in de loop der jaren de infrastructuur en de omgeving veranderen. Stukje bij beetje groeide er een snelweg, die uiteindelijk Hamburg met Stralsund zou verbinden. Er kwamen tankstations en autodealers. Vervallen huizen en gebouwen werden hersteld en gemoderniseerd. Er verrezen mooie hotels op de vele prachtige plekken langs de kust. Meer het binnenland in verwelkomden pensions, spoedig ‘bed and breakfast’ geheten, de langzaam toenemende toeristenstroom.

De Rügenbrug bij Stralsund

Het indrukwekkende hoogtepunt was enkele jaren geleden gereed. Als je nu Stralsund nadert, zie je al van verre de contouren van een tientallen meters hoge en kilometers lange brug, die je niet alleen over de zeestraat leidt, maar ook over een groot deel van het stadje. Het enorme gebouw, waarop met trotse letters VOLKSWERFT STRALSUND staat, valt erbij in het niet.

De Hanzestad Stralsund staat op de werelderfgoedlijst van de Unesco. Historische bouwwerken, verwaarloosd in de tijd van de DDR, zijn met Europese subsidies in oude glorie hersteld. De Volkswerft is allang niet meer van het volk, maar van een combinatie van multinationals.

Als we over de nieuwe brug rijden met het weidse uitzicht over de stad, denk ik terug aan die keer dat we nog in een lange file stapvoets door het vervallen centrum moesten. Op de stoep van één van de schamele huizen stond een jongetje met grote ogen naar de langsschuifelende auto’s te kijken. Hij was gekleed in vodden en stond wankelend op angstwekkend scheve beentjes. Ik was geschokt. Nooit eerder had ik een kind met rachitis gezien. Dit jongetje moet nu tegen de dertig zijn. Zou het met die X-beentjes nog zijn goedgekomen?