Oud en nieuw

Op oudjaarsavond, hier in Denemarken wat voorbarig nieuwjaarsavond genoemd, waren we te eten gevraagd bij Deense vrienden. We waren om kwart voor zes besteld, zodat we tijdig voor het televisiescherm konden plaatsnemen. Om klokslag zes uur begon namelijk de jaarlijkse nieuwjaarstoespraak van koningin Margrethe, iets wat we blijkbaar niet mochten missen.

De toespraak was live vanuit slot Fredensborg bij Esrum Sø, ten noorden van Kopenhagen. Dat is even wat anders dan onze Willem Alexander, die ver weg in Argentinië met Maxima en de meisjes vakantie vierde toen zijn kersttoespraak werd uitgezonden.

Vóór Fredensborg hadden zich vele honderden Denen verzameld die het evenement van dichtbij wilden meemaken. Ook enkele vooraanstaande commentatoren (m/v) hadden zich, gekleed in warme bontjassen, buiten voor het slot opgesteld om meteen na afloop de rede aan een kritische analyse te onderwerpen.

De Deense koningin zag er statig uit, maar ze had toch ook iets olijks over zich. Ze las de toespraak voor van kaartjes die ze stuk voor stuk omdraaide. Ze haperde meer dan eens, wat aan de voordracht een menselijk trekje gaf.

Ze begon met het woord te richten tot de Deense kindertjes. Die hadden nu weliswaar kerstvakantie, maar ze verwachtte van hen dat ze straks op school weer goed hun best zouden doen, om later naar de universiteit te kunnen of om timmerman te worden. Zoveel moralisme in de eerste zinnen: ik stond paf. Daarna ging ze in op de vele vluchtelingen, vooral uit Syrië, die hun heil zochten in Denemarken. Het was de dure plicht van het Deense volk om deze mensen te helpen om zich in Denemarken thuis te gaan voelen, zei de koningin. Het leek wel een preek.

Toen kwamen de Deense militairen in Afghanistan, Irak en de Hoorn van Afrika aan bod. De koningin wenste hun veel sterkte toe en een gelukkig nieuwjaar. Ook een gelukkig nieuwjaar voor de overzeese gebiedsdelen: de mooie Faeröer en het prachtige Groenland. Even dacht ik dat ze daarna over Bornholm zou beginnen en dat vervolgens alle andere landsdelen aan de beurt zouden komen. Maar nee. Ze wilde nog even kwijt dat de prinsgemaal (dat zei ze echt) zo blij was geweest met alle gelukwensen die hij had mogen ontvangen toen hij tachtig werd. En, o ja: ook de Groenlanders nog bedankt voor de hartelijke ontvangst die het kroonprinselijk paar eerder in het jaar ten deel was gevallen. Na de herdenking van de eerste wereldoorlog te hebben gememoreerd, een oorlog waar Denemarken buiten was gebleven, sprak ze de traditionele slotwoorden uit: Gud bevare Danmark.

Dat was het dan. Op de tv werd een plechtig lied van vele coupletten aangeheven, waarvan ik dacht dat het het volkslied was. Maar dat was niet het geval: het was het koningslied! De Denen hebben dus een echt koningslied, waarvoor ze zich niet eens schamen.

Toen kwam het commentaar van de mannen en vrouwen in de bontjassen. Het was net alsof ik journaalchef Torben Friis uit de dramaserie Borgen hoorde, in gesprek met Kasper Juul of Michael Laugesen. En wat bleek? De opmerkingen van de koningin over de schoolkinderen waren op het randje geweest! Er staat in Denemarken een grote onderwijshervorming op stapel, waar veel verzet tegen is. Had de koningin hier een politiek statement gemaakt, vroegen de commentatoren zich opgewonden af. De een vond van wel, de ander vond van niet. Ze werden het niet eens en dat was ook de bedoeling niet.

Onze vrienden zeiden dat de koningin mooi gesproken had. Toen was het tijd voor de soep.

Reageren? Heel graag. Hou er rekening mee dat het soms even duurt, voordat je reactie op de site te zien is.

Zie voor meer details en foto’s over ons tijdelijke verblijf op Bornholm jokemarc.net. Deze site wordt vaak aangevuld.