Gewone mensen zul je het in het openbaar niet gauw horen zeggen. Maar als een radio- of televisiepresentator een journalist interviewt (toch al zo’n eigenaardige gewoonte) of een journalist een politicus, dan is het schering en inslag: Nouja.
Presentator: ‘Welk beeld heb jij van het optreden van de minister-president?’ Journalist: ‘Nou ja, wat mij voortdurend opviel …’ Journalist: ‘Hoe gaat Brussel reageren op dit akkoord?’ Politicus: ‘Nou ja, dat is natuurlijk een moeilijke vraag….’
Op radio en tv is het Nouja niet van de lucht, het wordt te pas en te onpas gebruikt. Waarom? Misschien denkt de geïnterviewde het nodig te hebben als aanloop op zijn antwoord. Negen van de tien keer is dat niet nodig. Het antwoord kan gewoon van start. Een andere mogelijkheid is, dat hij met de gestelde vraag in z’n maag zit en een beetje tijd wil kopen om de formulering van z’n antwoord in te kleden. Ik vind dat storend, maar goed, daarover kun je van mening verschillen. Je zou ook kunnen zeggen dat het inzicht geeft in de geestesgesteldheid van de geïnterviewde. Hij is niet zeker van z’n zaak.
Van nature heeft Nouja iets relativerends. ‘Nou ja, zo belangrijk is dat toch niet’ of ‘Nou ja, dat zegt u nu wel…’ of ‘Nou ja, er zijn ergere dingen’. Maar zo wordt het vaak niet gebruikt. Integendeel, ook als er een behoorlijk ernstige kwestie speelt en relativering echt niet op z’n plaats is, duikt Nouja op. Na de ontploffing van een kunstmestfabriek in Texas vroeg de radiopresentatrice: ‘Wat ligt er bij zo’n fabriek opgeslagen?’ Het antwoord luidde: ‘Nou ja, het is gebruikelijk dat er ammoniak….’ Alsof het om snoepgoed gaat!
Iemand die werkelijk elk antwoord met Nouja lijkt te beginnen is Elco Brinkman, scheidend voorzitter van Bouwend Nederland. Of het nu over bouwfraude gaat of over werkloosheid in de bouw of over dalende huizenprijzen, Elco lijkt het allemaal niet erg te vinden. ‘Nou ja, er zijn de afgelopen maanden tientallen bouwbedrijven failliet gegaan… Nou ja, de huizenmarkt is volledig ingestort… Nou ja, de werkloosheid in de bouw stijgt dramatisch…’ Ik word als luisteraar compleet op het verkeerde been gezet.
Ben benieuwd wat mediatrainers hiervan vinden. Wordt Nouja beschouwd als een slimme truc of als een hinderlijke dooddoener? Nou ja, wat doet het er toe.
De meest notoire nou ja-er is Wouter Bos. Echt, élke zin!
Het is een truc. ‘Nou ja’ geeft je de mogelijkheid om niet precies of zelfs helemaal niet op de vraag te antwoorden. Na ‘nou ja’ kun je meteen aan je ingestudeerde antwoord beginnen. Zonder ‘nou ja’, moet je er met een omweg naartoe en voor je het weet ben je dan al onderbroken of wordt alleen je eerste zin geciteerd/uitgezonden en je ingestudeerde antwoord niet. Een variant op ‘nou ja’ is ‘kijk’.
Nou, erg leuk al die reacties, Joke. Ja!
Elke uitgesproken overtolligheid maakt zwak en onnozel. Goed dat Onze Taal stelling neemt, zou ze ook bij “nooit geen “, “hun zeggen” en dergelijke moeten doen.
Dank u wel dat u aan dit ergerlijke ‘stopwoord’ aan het begin van bijna elk antwoord aandacht besteedt.
Ik dacht trouwens dat de trend aan het minderen is. In elk geval is wellicht mijn acceptatievermogen vergroot, want onze grote ergernis betreft tegenwoordig het te pas en te onpas, vaak meerdere keren in een zin gebruikte “eigenlijk” . Ik vermoed dat het in 99,9% te onpas is.
Nou ja, eigenlijk is het slecht gesteld met onze taal. Ik vind dat je dat niet kunt afdoen met de kreet dat een ’taal levend is”. Het is slordig.
“nou ja” geeft bedenktijd tenzij je zegt: ” Nou ja zeg…hoe kòm je erbij, zoiets dóe je toch niet….”
Nou ja vind ik wel beter klinken dan het zeggen van eh…om tijd te winnen. Het geeft iets van onzekerheid aan, maar dat hoeft lang niet altijd zo te zijn. Als iemand mij vraagt wat ik van een schilderij vind, kan ik antwoorden met: Nou ja… bij nadere beschouwing vind ik het toch goed geschilderd al moet ik wel goed kijken welke betekenis het zou kunnen hebben…”
Wij gebruiken veel opvultaal, zoals “zal ik maar zeggen”, “dan heb ik zoiets van”, “als ik eerlijk moet zijn”. En “nou ja” is er ook een van. We willen graag zoveel mogelijk aan het woord blijven, daarom maken we graag gebruik van opvultaal.
Groeten Jans
Zou het een stopwoordje kunnen zijn zoals ‘awel’ bij onze Belgische buren?
Ik ben geen mediatrainer, maar ik wil toch graag reageren:
ik denk dat het gewoon een slimme truc is. Met Nouja probeert iemand tijd te winnen om zijn
antwoord te formuleren, te overdenken.
Hij zou ook kunnen beginnen met “Wel… eh…”.
Wat ik storend vind is, nou ja, eh 😉 is Zegmaar…
Groeten
Een van de allerergste en allereerste noujazeggers is Job Cohen.
Het is een stopwoord dat al ettelijke decennia in zwang is. Aangezien het aantal mensen dat niets te vertellen heeft en dat dan ook met veel verve doet, steeds vaker op radio en tv te horen zijn zal men dit stopwoord ook vaker horen.
Ik realiseer me nu dat er minstens drie soorten NouJa’s bestaan: de relativerende zoals hierboven wordt geschetst, de NouJa die bij schouderophalen hoort (De aardappels zijn op. Nou ja, dan eten we maar pasta vanavond.) en dan nog de verontwaardigde NouJa, vaak aangevuld met ‘zeg’ (Brinkman zegt wel erg vaak ‘nou ja’. Nou ja, zeg!)
Het is nog erger! Heel vaak beginnen de antwoorden met: Nou ja, kijk…
Volgens mij heeft Nouja nog een andere functie. Namelijk het suggereren van ‘we zijn onder gelijken, ik vertel u niets nieuws’. Vul bij de citaten van Brinkman maar eens in: ‘we weten natuurlijk allemaal dat… er in de afgelopen maanden tientallen bouwbedrijven zijn omgevallen… de huizenmarkt volledig is ingestort… de werkloosheid in de bouw dramatisch stijgt.’
Nou ja, Joke, Brinkman begint NIET met ‘nou ja’: let maar eens goed op: hij begint met Eh, Eh, en dan volgt het NJ-woord, maar zijn Eh, Eh, vindt hij toch belangrijker, want hij past het om de 3 a 4 woorden toe 🙂
Weer een boeiend verhaal Joke.En nog leerzaam ook
Gr. Toos