Matador, de Deense oerserie

De afgelopen jaren zijn Deense televisieseries zoals Forbrydelsen (The Killing) en Borgen wereldberoemd geworden. We zouden bijna over het hoofd zien, dat de Denen al rond 1980 een prachtige serie gemaakt hebben, die een beter lot verdient dan het vergeetboek: Matador.

Het is 1929. In het Deense provinciestadje Korsbæk liggen de sociale verhoudingen muurvast. Notabelen, waaronder de bankdirecteur, de garnizoenscommandant, de Zweedse consul, een lokale baron en de dokter maken er in grote lijnen de dienst uit. Dan arriveert er een vreemdeling in Korsbæk, die pal tegenover de bank een manufacturen- en modezaak begint. Het stadje is in rep en roer.

Zo begint de Deense televisieserie Matador, voor het eerst uitgezonden tussen 1978 en 1982, en sindsdien in Denemarken vaak herhaald; voor het laatst in 2012/2013. De serie is in meer dan twintig landen op het scherm geweest. In Nederland is slechts een beperkt aantal afleveringen van Matador op tv uitgezonden.

Twee families staan in de serie centraal: de familie van bankdirecteur Hans Christian Varnæs en de familie van nieuwkomer Mads Skjern. Daarnaast volgen we de lotgevallen van hun bedienden en werknemers en van andere inwoners van Korsbæk. De serie speelt zich af tegen de achtergrond van de jaren dertig, de Tweede Wereldoorlog en de eerste naoorlogse jaren.

In Matador geen geraffineerd camerawerk, geen slimme dramatische effecten of filmische hoogstandjes, zoals die in hedendaagse series toegepast worden. Het aantal locaties is beperkt; meestal bevinden we ons in de huiskamer van de Varnæssen of in die van de Skjerns, in het bankgebouw, in Skjerns modezaak, in de stationsrestauratie of in het restaurant van het plaatselijke hotel Postgaarden. Maar deze locaties zijn wel met zeer veel zorg nagebouwd en perfect ingericht volgens de gebruiken en met de middelen van de jaren dertig en veertig.

Wat maakt Matador verder zo goed? Om te beginnen de uiterst knap bedachte verhaallijnen. Matador geeft niet alleen een fraai historisch tijdsbeeld, maar is ook in sociaal en psychologisch opzicht volstrekt geloofwaardig, op een kleine uitzondering na. Het is interessant om te zien hoe de karakters in de serie zich in de loop van de jaren ontwikkelen. Daarmee overstijgt Matador ruimschoots het niveau van de gemiddelde Nederlandse soap. Bovendien zijn de acteurs in Matador steengoed. Ze zijn weliswaar afkomstig uit het theater (zoals in die tijd gebruikelijk) maar van overdreven dictie en gebaren, uitvergroot voor het toneel maar ongeschikt voor de camera, is geen sprake. Elke acteur verdwijnt volledig achter het personage dat hij of zij speelt.

Om Matador geschikt te maken voor DVD is de originele 16-mm-film grondig hersteld en gerenoveerd. Het heeft technici maanden gekost om stof en vuil van de film te verwijderen en het roodachtige waas, veroorzaakt door ouderdom, te corrigeren. Het slechte nieuws is, dat de DVD alleen beschikbaar is met Deense, Noorse, Zweedse en Engelse ondertitels. Of biedt het internet hier uitkomst, door Nederlandse ondertiteling aan te bieden? Wie het weet mag het zeggen.

Reageren? Heel graag. Hou er rekening mee dat het soms even duurt, voordat je reactie hier te zien is.

Eind mei 2015 verruilen we Bornholm weer voor Nederland. De website jokemarc.net verdwijnt dan tot nader order uit de lucht.