Landgoed

Het meest noordelijke puntje van Limburg, pal tegen de grens met Gelderland, is een gebied dat lokaal bekend staat als ‘De Kuil’. Na de voorlaatste ijstijd had zich daar een grote massa zand verzameld; door erosie uit de stuwwal gespoeld die juist ten noorden van De Kuil ligt.Voor landbouw was de zandige grond vol stenen nauwelijks geschikt, dus in de jaren zeventig van de afgelopen eeuw zullen de eigenaren blij geweest zijn, toen zich een ontgrondingsbedrijf aandiende, dat het terrein wilde afgraven. Gemeenten in Noord- en Zuid-Holland zaten te springen om zand. Die hadden het nodig om laaggelegen zompige veengronden op te hogen en geschikt te maken voor dringend gewenste woningbouw.

Een gebied van zo’n vijftig hectare werd tot de grondwaterspiegel afgegraven. Daarna werden overtollige grond, stenen, klei, puin (!) en God mag weten wat nog meer teruggestort in deze enorme badkuip. Vandaag de dag tekent zich in het landschap duidelijk een diepe, langgerekte vallei af, vandaar de naam De Kuil. In De Kuil kwamen een manege, tennisbanen, sportvelden, een sporthal en een skibaan.

Een deel van De Kuil bleef onbebouwd en dat terrein groeide in de afgelopen decennia uit tot een groene long tussen de dorpen Malden en Molenhoek. Maar er doemden bedreigingen op. Zowel overheden als projectontwikkelaars lieten hun oog vallen op het gebied. Er werd gedacht aan een autoweg die het slecht ontsloten Groesbeek met de A73 zou verbinden en aan de bouw van honderden woningen.

Zoals te verwachten was, kwamen lokale bewoners hiertegen in opstand. Ze richtten de vereniging Bos en Kuil op, die onder andere tot doel had de openheid en de natuurwaarden van het landschap tussen Malden en Molenhoek te bewaren. De vereniging timmerde flink aan de weg en mobiliseerde veel sympathisanten. Dat had vooralsnog tot resultaat, dat het onbebouwde deel van De Kuil onbebouwd bleef en dat de skibaan, die niet meer geëxploiteerd werd, verwilderde.

Toen, als een duveltje uit een doosje, gonsde het in Molenhoek en Malden van de geruchten. Enkele bestuursleden van Bos en Kuil zouden het terrein opgekocht hebben om er een landgoed te vestigen! Een landgoed? Wat nou weer? Velen die Bos en Kuil een warm hart hadden toegedragen, voelden zich bekocht. Ging het bestuur er met de buit vandoor?

Ja en nee. Inderdaad hadden enkele particulieren, tevens (ex-)bestuursleden van Bos en Kuil, het terrein gekocht. Zij hadden zich verdiept in subsidiemogelijkheden voor het behouden en ontwikkelen van natuurwaarden en het Landgoederen Informatiestartpunt gecheckt. Het door hen gekochte deel van De Kuil, dat ze de naam De Lage Lier gaven, bleek met het nodige kunst- en vliegwerk prima te herscheppen tot een landgoed in de moderne betekenis van het woord. De openheid van het terrein en de natuurwaarden zouden blijven bestaan, maar er zou wel gewoond gaan worden. Met name door henzelf en enkele door hen uitgezochte medebelanghebbenden. De gemeente Mook had geen moeite met het idee en wijzigde het bestemmingsplan om het landgoed mogelijk te maken.

Hier komt het landgoed De Lage Lier

Op www.landgoeddelagelier.nl is nu te volgen hoe de toekomstige bewoners zich inspannen om het landgoed tot een succes te maken. Dat gaat niet vanzelf; het kost veel inzet, tijd en geduld om het terrein met inachtneming van de wetten van de natuur opnieuw in te richten. Maar dat hebben ze graag over voor de vorstelijke woonomgeving, die hun straks ten deel valt.

Inwoners van Malden en Molenhoek zien het met lede ogen aan. Ja, ze mogen te zijner tijd over het landgoed wandelen en genieten van het vennetje, de houtwal, de zandhagedissen en de vogels. Maar ze blijven toch zitten met het onaangename gevoel dat ze slachtoffer zijn geworden van een democratisch gepleegde coup, waarbij mensen met geld, voorkennis en/of contacten in het voordeel waren. Zoals het altijd is gegaan, en altijd wel zal blijven gaan.

Reageren? Heel graag. Hou er rekening mee dat het soms even duurt, voordat je reactie hier te zien is.