In 1986 kocht ik in Illum, het sjiekste warenhuis van Kopenhagen, twee schattige kinderserviezen van het merk Rosti. Eén met als thema ‘het circus’ en het andere met een kleurig treintje vol dieren, dat een rondje reed over de bordjes. Het spul was gemaakt van melamine, een harde, glanzende kunststof, die goed tegen een stootje kan. Het heeft dertig jaren overleefd en doet nu opnieuw dienst voor de kleinkinderen.
Melamine is in Nederland bekend van het merk Mepal. Mepal maakte er voorheen vooral kampeerartikelen van: borden, bekers, kommen en bakjes. Later kwam daar allerlei keukengerei bij en tegenwoordig maakt Mepal, ondertussen gefuseerd met Rosti, een heel batterij aan fraai gevormd en gedecoreerd keuken- en serviesgoed van melamine. ’t Is niet goedkoop, maar het is goed ontworpen en gaat jaren mee.
In het vakantiehuis op Bornholm waar wij momenteel verblijven, staan vijf kommetjes van melamine. In veel keukens van vakantiehuizen tref je producten van melamine aan. Ze zijn praktisch in het gebruik en regelmatig voor een habbekrats te koop bij zaken als Action en Tiger.
Usage temp < 70 °C. Usage time < 2 hours. Dishwasher save top rack only. Not suitable for microwave
Nu ben ik altijd nieuwsgierig naar merken en opschriften, dus bestudeerde ik de onderkant van de kommetjes. Geen merk, maar wel een paar verontrustende aanwijzingen: usage temp < 70 °C. Usage time < 2 hours. Dishwasher save top rack only. Not suitable for microwave.
Is Rosti Mepal ook zo streng voor melamine? Dat valt wel mee. Op de website vind ik alleen, dat hun melamineproducten niet in de magnetron mogen. Ze mogen gewoon in de vaatwasser, maar weer niet in de vriezer. Op de onderkant van mijn kinderserviezen staat helemaal niets, maar ja, in de jaren tachtig waren vaatwassers en magnetrons nog niet zo gangbaar als tegenwoordig.
Nu was er, zoals bekend, een jaar af wat geleden een groot melamineschandaal in China. Oplichters hadden melamine door frauduleus verdunde babymelk gemengd om het te lage eiwitgehalte van de melk te verdoezelen. Dit was niet alleen fraude, het leidde ook tot ernstige nierschade bij baby’s. Tientallen baby’s zijn overleden. Nog steeds halen Chinese ouders hun babymelk liever uit Nederland.
Zo’n schandaal werkt natuurlijk verwarring en angst in de hand. Zouden borden, bekers en schalen van melamine ook giftig zijn? Mag je ze daarom niet verwarmen en niet langer dan twee uur gebruiken? Dan zou je er geen warme drank uit kunnen drinken, niks in kunnen bewaren en zou je melaminebekers met drank niet mee kunnen nemen naar school of werk.
Op het internet worden deze verwarring en angst royaal gevoed. Maar het is heel moeilijk om betrouwbare en duidelijke informatie te vinden over de schadelijkheid van melamineproducten. De Amerikaanse warenautoriteit FDA verwijst naar onderzoek van sinaasappelsap, dat twee uur lang op 160 °F (71°C) in melaminebekers was bewaard. Er was daarna nauwelijks melamine in het sap te vinden. De enige aanbeveling van de FDA is om dingen van melamine niet in de magnetron te zetten.
De producent van mijn vakantiehuiskommetjes neemt blijkbaar liever het zekere voor het onzekere. Ik vermoed dat hij elk risico (op Amerikaanse schadeclaims, wel te verstaan) wil uitsluiten en daarom zowel het maximum van 70 °C als de maximale bewaartijd van twee uur op z’n producten vermeldt. Ook al zegt dat FDA-onderzoek niks over wat er gebeurt, als je iets anders dan sinaasappelsap, bij een lagere temperatuur en/of korter in melaminebakjes laat zitten.
Wat mij dan weer geruststelt is, dat je eventuele melamine gewoon weer uitplast. Nierschade ontstaat pas, als melamine verontreinigd is met cyanuurzuur. Waarschijnlijk hebben de Chinese oplichters geen zuivere melamine gebruikt, maar een veel goedkoper afvalproduct, waarin ook cyanuurzuur heeft gezeten.
De magnetron, de 70 °C en de twee uur zijn hiermee min of meer verklaard. Maar waarom zouden melamineproducten niet in de vriezer mogen? Dat zal wel niks met het Chinese babymelkschandaal te maken hebben.
Reageren? Heel graag. Hou er rekening mee dat het soms even duurt, voordat je reactie hier te zien is.