De toespraak die president Obama hield op de afscheidsbijeenkomst voor Nelson Mandela wordt alom gezien als indrukwekkend. Obama heeft eerder memorabele toespraken afgeleverd en staat dan ook bekend als een begenadigd spreker. Nu was dit inderdaad in vele opzichten een goede speech. Contact maken met het publiek, gevoelvolle bijvoeglijke naamwoorden, simpele structuur; de juiste ingrediënten waren aanwezig, zoals analyses op internet aantonen. Obama maakt gebruik van zijn aangeboren talent én van de diensten van formidabele speechschrijvers.
Maar is dit nou zo verschrikkelijk bijzonder? Dat waag ik te betwijfelen. Er zijn altijd mensen geweest met talent voor taal, die de mogelijkheden aangrepen om dat talent te ontwikkelen en er hun beroep van te maken.
Neem bijvoorbeeld het beroep van predikant. Ik herinner me predikanten die net zo mooi konden preken als Obama kan speechen. Die in het bezit waren van het basistalent om verbaal en non-verbaal te boeien en bovendien tijdens hun studie de trucjes hadden geleerd die ook Obama toepast. Niet voor niets is de mooiste toespraak ever gehouden door een dominee: de I have a dream-toespraak van Marten Luther King.
In de opleiding tot dominee schijnt zoiets te zitten als homiletiek, 
oftewel preekkunde. Omdat vorm en inhoud nooit te scheiden zijn, heerst er ook in de preekkunde een richtingenstrijd, onder andere beschreven in het Nederlands Dagblad. En ja, natuurlijk zijn er ook altijd vreselijk saaie dominees geweest, die wel een boodschap hadden, maar het taal- en voordraagtalent misten.
Of er in de katholieke kerk ook mooi gepreekt werd, weet ik niet. Voor zover mij bekend ging het daar vooral om de liturgie en minder om het woord. Toch moet het ambt van priester veel mannen met communicatietalent hebben aangetrokken, want in de jaren zeventig en tachtig ontwikkelden heel wat uitgetreden priesters zich tot goede journalisten en voorlichters.
Tegenwoordig zijn er overal in het land opleidingen communicatiekunde. Daar leer je wat het belang van communicatie is voor de maatschappij en hoe je taal en andere middelen optimaal gebruikt en inzet. Je kunt er als het goed is ook de vaardigheden verwerven om een goede speech te schrijven en te houden; een seculiere variant van de homiletiek. De wereld verandert. Wie vroeger met zijn voordraagtalent alleen maar dominee of priester kon worden, kan nu het communicatievak in. Of president worden natuurlijk.
Reageren? Heel graag. Hou er rekening mee dat je reactie niet meteen op de site zichtbaar is.