Identiteitscrisis

De taal verandert voortdurend. Ik weet het. Er komen nieuwe woorden bij, versleten woorden verdwijnen, de grammatica verandert, de spelling verandert. Een mooi voorbeeld vind ik altijd die handige plank op vier poten. Onze voorouders keken hem af van de Romeinen, maakten hem na en namen, logisch natuurlijk, ook het bijbehorende woord over: tabula. Nu, twee millennia later, noemen wij dat een tafel.

tafelMaar niettemin. Dat betekent niet dat ik gelukkig ben met taalverandering. Helemaal niet. Neem nou de media. Media is het meervoud van medium. Dat weet toch iedereen? Net zoals musea het meervoud is van museum. Centra het meervoud van centrum. En millennia het meervoud van millennium. Waarom doen velen dan of media een enkelvoud is? Geert Wilders voorop, Peter R. de Vries als goede tweede. De media is; de media heeft; de media zegt…

Natuurlijk, er zijn heel veel woorden die op een a eindigen en enkelvoud zijn. Collega. Arena. Agenda. Programma. Thema. Het meervoud van deze uit het Latijn afkomstige woorden is vrijwel altijd vernederlandst. Themata, dat meervoud komt in het moderne Nederlands niet meer voor. Alleen collegae zie je nog wel eens, in formele geschriften.

Maar meervouden op -a zijn wel ingeburgerd. En nu is dan blijkbaar de tijd gekomen dat we die woorden als enkelvoud gaan beschouwen. Daar zoeken taaldeskundigen vergoelijkende verklaringen voor. Het woord media zou als enkelvoud gezien worden, als je het kunt vervangen door ‘pers’ of ‘journalistiek’, woorden die alleen in het enkelvoud bestaan. De deskundigen vermoeden ook een invloed vanuit het Amerikaans. In de VS is het gebruik van the media als enkelvoud wijdverbreid. Daar hebben ze zelfs al een vervolgstap gemaakt: The social medias are here to stay. God betere ‘t. Amerikanen zouden toch wijzer moeten zijn. Marshall McLuhan werd in de jaren zestig beroemd met de uitspraak The medium is the message. Zei hij The media is the message? Nou dan.

Het dreigt trouwens nog erger te worden. Antibiotica. Meervoud van antibioticum. Dit woord duikt steeds vaker als enkelvoud op. Mensen denken blijkbaar dat er maar één middel tegen bacteriën is en dat is het middel antibiotica. Ze zullen nog van een koude kermis thuiskomen als bacteriën straks niet tegen één antibioticum, maar tegen alle antibiotica resistent zijn.

En data. Ook een meervoud. Dit woord leidde lange tijd een rustig bestaan in de schaduw van de wetenschap. Gewone mensen hadden het liever over gegevens, of over informatie. Data stonden in je agenda. Maar nu zijn data opeens enkelvoud. Ict’ers hebben het over De data is per ongeluk weggegooid. Of Deze data is verouderd. Als ze data zeggen, bedoelen ze databank, of databestand. En wat doen wij? Wij praten die ict’ers na.

De taal verandert voortdurend. Ik weet het. Waarom zit mij dat dwars? Rationeel bekeken is er niets aan de hand. De geschiedenis leert dat we elkaar toch wel blijven begrijpen. Nee, mijn aversie tegen taalverandering is natuurlijk louter emotioneel. Op school heb ik jarenlang geploeterd om te leren wat het meervoud is van woorden op –um, -a en –us, en de uitzonderingen daarop. Net zoals je leerde hoe het meervoud wordt geschreven van woorden die eindigen op een korte of lange klinker. Op die kennis werd je afgerekend. Die kennis is een deel van mijzelf geworden.

En nu zou dat opeens niet meer belangrijk zijn? Dat gaat er bij mij niet in. Noem het een identiteitscrisis.

Reageren? Heel graag. Hou er rekening mee dat het even duurt, voordat je reactie op de site getoond wordt.

Dit bericht is geplaatst in Communicatie en zo met de tags , , . Bookmark de permalink.

Eén reactie op Identiteitscrisis

  1. Anneke schreef:

    Ha Joke!

    Wat grappig, ik heb datzelfde soort gevoel, als dingen taaltechnisch niet kloppen. Oh, ik zie nu, dat taaltechnisch ook fout is, de computer geeft een rood lijntje aan….nou ja, ik laat het toch maar even staan.

    Waar ik me ook aan stoor is: “Ik bedenk me”. Het wordt tegenwoordig vaak gebruikt in de zin van “ik realiseer me”. Er is niets mis met “ik bedenk me”, met als betekenis, dat ik van gedachten verander, maar zo wordt het niet gebruikt. En ik kom het steeds vaker tegen, zelfs in boeken.

    Groetjes,
    Anneke

    P.S. Ik las ook je column over je vader. Mooi, zoals je het weergeeft, moeilijk voor hem. Sterkte hiermee.

Reacties zijn gesloten.